Διαρκώς αναπτυσσόμενη μελέτη για τον Νικηφόρο Βρεττάκο

To 2012 είναι έτος Νικηφόρου Βρεττάκου. Από αυτά που γράφονται, κυκλοφορούν και διαβάζονται όμως, έτη Βρεττάκου θα είναι και τα επόμενα. Καθώς και οι επόμενες δεκαετίες και οι επόμενοι αιώνες... Ο "φυτευτής άστρων", ο "ποιητής του Ταϋγέτου", ο "ποιητής της αγάπης και της ειρήνης", ανήκει στη γενιά των δημιουργών που συνέβαλαν στη δραστική ανανέωση της νεοελληνικής ποίησης τη δεκαετία του 1930 και μετά. Είναι δηλαδή από τα βασικότερα μέλη της περίφημης "γενιάς του '30". Η εκφραστική πορεία του Βρεττάκου συνδέεται με τις αναζητήσεις και τα οράματα του ελληνικού λαού και των ομοτέχνων του μέσα σε μια κρίσιμη εποχή, που χαρακτηρίζεται από πολύ έντονες κοινωνικές και πολιτικές ζυμώσεις, πνευματικό και καλλιτεχνικό αναβρασμό, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Και αν με ένα απλό «κλικ», ένα καλό ποίημα θα μπορούσε να σβήσει όλες τις κακές σκέψεις του κόσμου; Κάθε καλό ποίημα, κάθε καλή μουσική, περιέχει ένα μυστικό, στο οποίο πρέπει να προσκολλιόμαστε σαν σε σανίδα σωτηρίας. Γιατί; Γιατί η ποίηση και η μουσική μάς αποκαλύπτουν τον εαυτό μας... Τα ζητήματα της κρίσης του πολιτισμού στον σύγχρονο κόσμο, των πολέμων και της απειλής της υπέρμετρης τεχνολογικής προόδου εναντίον της ανθρωπότητας βγήκαν για πρώτη φορά στην επιφάνεια με αφορμή τις έντονες διαμαρτυρίες στα ποιήματα του μεγάλου ποιητή για την κλιμακούμενη απανθρωποποίηση, καθώς και τις πολιτικές του αγωνίες και αναζητήσεις. Ο Ν. ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ εκφράζει όσο ελάχιστοι τους προβληματισμούς που υπάρχουν για την σύγχρονη εποχή, και διατρανώνει τις έννοιες της αγάπης και της ειρήνης, στις οποίες αξιοθαύμαστα επικεντρώνεται η βαθειά ανθρωπιστική ποίησή του. Επίσης, στο έργο του κυριαρχούν και αναλύονται ο ρόλος της Φύσης και τα φυσιολατρικά σύμβολα. Ο ποιητής σε κάθε ευκαιρία αναφερόταν στην σχέση του με το βουνό του, τον Ταΰγετο, και εξηγούσε πώς η ολόπλευρη αγάπη του για την φύση συνδέεται με τα παιδικά του βιώματα. Συχνά έκανε αναφορά στην επίδραση, που άσκησε πάνω του η προσωπικότητα του πατέρα του, Κωνσταντίνου Βρεττάκου, ενώ θυμόταν πάντα με αγάπη την φιγούρα της μητέρας του από τα παιδικά του χρόνια στην Πλούμιτσα. Δεν ξεχνούσε ποτέ την οικονομική ανέχεια κατά την περίοδο της εγκατάστασής του στην Αθήνα και τις περιστασιακές του δουλειές προκειμένου να επιβιώσει. Ούτε τα χρόνια της αυτοεξορίας του στην Ελβετία και την Ιταλία στη διάρκεια της Δικτατορίας. Ούτε την ασθένειά του, μα ούτε και τον τρόπο που η συγκεκριμένη φάση της ζωής του αντανακλάται συχνά στο έργο του. Πάντα με σεμνότητα μιλούσε για τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ποιητικού του έργου, τον επαναστατικό χαρακτήρα και τη μεταφυσική αγωνία της πρώτης περιόδου, και για τον κοινωνικό προβληματισμό της μετέπειτα φάσης της ποίησής του, στραμμένης σταθερά στα δικαιώματα των ανθρώπων και την ισορροπία των κοινωνικών σχέσεων. Στις απόψεις του ποιητή για την τέχνη του, διαχρονικά φανερώνεται η μοναδική συνέπεια της στάσης ζωής του, αναπόσπαστα συνδεδεμένης με την ποίηση και την κοσμοθεωρία του, και απαλλαγμένης από κάθε δογματισμό, πράγμα που και ένας απλός αναγνώστης μπορεί να διακρίνει.  Όλα τα παραπάνω αντιπροσώπευσε και μεταλαμπάδευσε σ' εμάς ο μεγάλος ποιητής με τον στίχο του και με την ίδια την πορεία της ζωής του.  Λεύτερος. Ωραίος. Ανατρεπτικός και δυνατός στον λόγο. Συμπαγής και με μια αγάπη-φύση αρμονική, συνεπής λάτρης της χώρας του, ανεπανάληπτο παράδειγμα της ίδιας της αγάπης που δεν γαληνεύει στωικά, μόνο βρυχάται λεύτερα στα λημέρια των άγριων πετούμενων του βουνού του! Η ποίηση του Βρεττάκου είναι πάνω απ' όλα οπτιμιστική. Η απαισιοδοξία είναι εχθρός της. Οι αγώνες που γίνονται είτε με τους εξωτερικούς εκμεταλλευτές είτε με τα εσώτερά μας, γίνονται για να κερδηθούν και όχι για να χαθούν. Γι' αυτό και πολλές διαδικασίες και περιγραφές του έχουν τον χαρακτήρα της κατανυκτικής επισήμανσης και διεκδίκησης. Λειτουργούμε για να πετύχουμε.  Στο ορατόριό του "Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη" όλα τα παραπάνω είναι υπογραμμισμένα. Το νόμισμα έχει δύο πλευρές, συνηθίζουμε να λέμε. Η μία είναι η δυσάρεστη και ματαιωτική κατάσταση.  Η άλλη πλευρά όμως μας δίνει τη δυνατότητα (ίσως ως μοναδική ευκαιρία) να κατανοήσουμε πολύ περισσότερο τον εαυτό μας και δια μέσου της ποίησης να κατανοήσουμε και τους γύρω μας. Το βραβείο προς τιμή του, που έχει θεσμοθετήσει ο Δήμος Αθηναίων είναι μια μικρή μόνο αναγνώριση του παγκόσμιου βεληνεκούς του. Ἕνας μικρότερος κόσμος Ἀναζητῶ μιάν ἀκτὴ νὰ μπορέσω νὰ φράξω μὲ δέντρα ἢ καλάμια ἕνα μέρος τοῦ ὁρίζοντα. Συμμαζεύοντας τὸ ἄπειρο, νἄχω τὴν αἴσθηση: ἢ πὼς δὲν ὑπάρχουνε μηχανὲς ἢ πὼς ὑπάρχουνε πολὺ λίγες· ἢ πὼς δὲν ὑπάρχουν στρατιῶτες ἢ πὼς ὑπάρχουνε πολὺ λίγοι· ἢ πὼς δὲν ὑπάρχουνε ὅπλα ἢ πὼς ὑπάρχουνε πολὺ λίγα, στραμμένα κι αὐτὰ πρὸς τὴν ἔξοδο τῶν δασῶν μὲ τοὺς λύκους· ἢ πὼς δὲν ὑπάρχουνε ἔμποροι ἢ πὼς ὑπάρχουνε πολὺ λίγοι σε ἀπόκεντρα σημεῖα τῆς γῆς ὅπου ἀκόμη δὲν ἔγιναν ἁμαξωτοὶ δρόμοι. Τὸ ἐλπίζει ὁ Θεὸς, πὼς τουλάχιστο μὲς στοὺς λυγμοὺς τῶν ποιητῶν δὲν θὰ πάψει νὰ ὑπάρχει ποτὲς ὁ παράδεισος.

A smaller world Nikiforos Vrettakos A smaller world (Τranslated by Rick Μ. Newton) Ι seek a shore where Ι can fence in a patch of the horizon with trees or reeds. Where, gathering infinity, Ι can have the sense that: there are nο machines or very few; there are nο soldiers or very few; there are nο weapons or very few, and those few aimed at the exit of the forests with wolves; or that there are nο merchants or very few at remote points οn the earth where paved roads have not yet been laid. God hopes that at least in the poets᾿ sobs paradise will never cease to exist. [Το ποίημα "Ένας μικρότερος κόσμος" είναι ίσως το καλλίτερο του Ν. Βρεττάκου. Αυτό είναι ευρέως παραδεκτό και διαβάζοντάς το εύκολα καταλαβαίνει κανείς το γιατί. Την ώρα που ο ποιητής το συνέθετε, οι ουρανοί είχαν εντελώς συνωμοτήσει υπέρ του].

Τὸ παιδὶ μὲ τὴ σάλπιγγα

Ἂν μποροῦσες νὰ ἀκουστεῖς,
θὰ σοῦ ἔδινα τὴν ψυχή μου
νὰ τὴν πᾶς ὡς τὴν ἄκρη τοῦ κόσμου.
Νὰ τὴν κάνεις περιπατητικὸ ἀστέρι ἢ ξύλα
ἀναμμένα γιὰ τὰ Χριστούγεννα στὸ τζάκι τοῦ Νέγρου
ἢ τοῦ Ἕλληνα χωρικοῦ. Νὰ τὴν κάνεις ἀνθισμένη μηλιὰ
στὰ παράθυρα τῶν φυλακισμένων. Ἐγὼ
μπορεῖ νὰ μὴν ὑπάρχω ὡς αὔριο.
Ἂν μποροῦσες νὰ ἀκουστεῖς
θὰ σοῦ ἔδινα τὴν ψυχή μου
νὰ τὴν κάνεις τὶς νύχτες
ὁρατὲς νότες, ἔγχρωμες,
στὸν ἀέρα τοῦ κόσμου.
Νὰ τὴν κάνεις ἀγάπη.

Ἂν δὲν μοῦ ῾δινες ποίηση Κύριε

 Ἂν δὲ μοῦ ῾δινες τὴν ποίηση, Κύριε,
δὲν θἄχα τίποτα γιὰ νὰ ζήσω.
Αὐτὰ τὰ χωράφια δὲν θἆταν δικά μου.
Ἐνῷ τώρα εὐτύχησα νἄχω μηλιές,
νὰ πετάξουνε κλώνους οἱ πέτρες μου,
νὰ γιομίσουν οἱ φοῦχτες μου ἥλιο,
ἡ ἔρημός μου λαό,
τὰ περιβόλια μου ἀηδόνια.

Λοιπόν; Πῶς σοῦ φαίνονται; Εἶδες
τὰ στάχυά μου, Κύριε; Εἶδες τ᾿ ἀμπέλια μου;
Εἶδες τί ὄμορφα ποὺ πέφτει τὸ φῶς
στὶς γαλήνιες κοιλάδες μου;
Κι ἔχω ἀκόμη καιρό!
Δὲν ξεχέρσωσα ὅλο τὸ χῶρο μου, Κύριε.
Μ᾿ ἀνασκάφτει ὁ πόνος μου κι᾿ ὁ κλῆρος μου μεγαλώνει.
Ἀσωτεύω τὸ γέλιο μου σὰν ψωμὶ ποὺ μοιράζεται.

Ὅμως,
δὲν ξοδεύω τὸν ἥλιό σου ἄδικα.
Δὲν πετῶ οὔτε ψίχουλο ἀπ᾿ ὅ,τι μοῦ δίνεις.
Γιατί σκέφτομαι τὴν ἐρμιὰ καὶ τὶς κατεβασιὲς τοῦ χειμῶνα.
Γιατί θἄρθει τὸ βράδι μου. Γιατί φτάνει ὅπου νἆναι
τὸ βράδι μου, Κύριε, καὶ πρέπει
νἄχω κάμει πρὶν φύγω τὴν καλύβα μου ἐκκλησιὰ
γιὰ τοὺς τσοπάνηδες τῆς ἀγάπης.

Κάτω ἀπὸ σκιὲς καὶ φῶτα

Τὸν καιρὸ ποὺ γεννήθηκα-
κεῖνα τὰ χρόνια, μοῦ ῾χε ὁ Θεὸς
φυλάξει τὰ δέντρα. Ἦταν ἀστέρια στὸν οὐρανό...
Μπροστά μου ὁ Ταΰγετος στεκόταν ἀνέπαφος...
Ἦταν ὁ κόσμος τοῦτος τόσο ὄμορφος, ποὺ μπέρδευε εὔκολα
κανεὶς τὰ φαινόμενα...
Τὸν καιρὸ ποὺ γεννήθηκα-κεῖνα τὰ χρόνια,
δὲν πλανιότανε οὔτε ὑποψία κακῆς φωτιᾶς στὸν ὁρίζοντα.

Ἡ Ἑλληνικὴ γλῶσσα Ὅταν κάποτε φύγω ἀπὸ τοῦτο τὸ φῶς, θὰ ἑλιχθῶ πρὸς τὰ πάνω ὅπως ἕνα ρυακάκι ποὺ μουρμουρίζει. Κι ἂν τυχὸν κάπου ἀνάμεσα στοὺς γαλάζιους διαδρόμους συναντήσω ἀγγέλους, θὰ τοὺς μιλήσω ἑλληνικά, ἐπειδὴ δὲν ξέρουνε γλῶσσες. Μιλᾶνε μεταξύ τους μὲ μουσική.

Τhe Greek language Nikiforos Vrettakos Τhe Greek language (translated by Marjorie Chambers) When Ι sometime leave this light Ι shall meander upwards like a murmuring stream. And if by chance somewhere among the azure corridors Ι meet with angels, Ι shall speak to them in Greek, since they do not know languages. They speak among themselves with music. Ὁ ἀγρὸς τῶν λέξεων Ὅπως ἡ μέλισσα γύρω ἀπὸ ἕνα ἄγριο λουλοῦδι, ὅμοια κ᾿ ἐγώ. Τριγυρίζω διαρκῶς γύρω ἀπ᾿ τὴ λέξη. Εὐχαριστῶ τὶς μακριὲς σειρὲς τῶν προγόνων, ποὺ δούλεψαν τὴ φωνή, τὴν τεμαχίσαν σὲ κρίκους, τὴν κάμαν νοήματα, τὴ σφυρηλάτησαν ὅπως τὸ χρυσάφι οἱ μεταλλουργοὶ κ᾿ ἔγινε Ὅμηροι, Αἰσχύλοι, Εὐαγγέλια κι ἄλλα κοσμήματα. Μὲ τὸ νῆμα τῶν λέξεων, αὐτὸν τὸ χρυσὸ τοῦ χρυσοῦ, ποὺ βγαίνει ἀπ᾿ τὰ βάθη τῆς καρδιᾶς μου, συνδέομαι· συμμετέχω στὸν κόσμο. Σκεφτεῖτε: Εἶπα καὶ ἔγραψα, «Ἀγαπῶ». Τhe field of words Nikiforos Vrettakos Τhe field of words (translated by Marjorie Chambers) Like the bee round a wild flower, so am Ι. Ι prowl continuously around the word. Ι thank the long lines of ancestors who moulded the voice. Cutting it into links, they made meanings. Like smelters they forged it into gold and it became Homer, Aeschylus, the Gospels and other jewels. With the thread of words, this gold from gold, which comes from the depths of my heart, Ι am linked, Ι take part in the world. Consider: Ι said and wrote, «Ι love». Ὁ πράσινος κῆπος 'Εχω τρεις κόσμους. Μια θάλασσα,  ένα ουρανό  κι ένα πράσινο κήπο: Τα μάτια σου.  Θα μπορούσα, αν τους διάβαινα και τους τρεις,  να σας έλεγα,  πού φτάνει ο καθένας τους.  Η θάλασσα ξέρω.  Ο ουρανός υποψιάζομαι.  Για τον πράσινο κήπο μου μή με ρωτήσετε.

Μαζεύω τὰ πεσμένα στάχυα

Μαζεύω τὰ πεσμένα στάχυα, νὰ σοῦ στείλω λίγο ψωμί,

μαζεύω μὲ τὸ σπασμένο χέρι μου, ὅ,τι ἔμεινε ἀπ᾿ τὸν ἥλιο

νὰ σοῦ τὸ στείλω νὰ ντυθεῖς. Ἔμαθα πὼς κρυώνεις.
                             
Τὴν πράσινή σου φορεσιὰ νὰ τὴν φορέσεις τὴν Λαμπρή!

Θὰ τρέξουν μ᾿ ἄνθη τὰ παιδιά. Θὰ βγοῦν τὰ περιστέρια,

κ᾿ ἡ μάννα σου μὲ μιὰ ποδιά, πλατειά, γεμάτη ἀγάπη!

Πάρε ὅποιο δρόμο, ὅποια κορφή, ρώτα ὅποιο δένδρο θέλεις

Μ᾿ ἀκοῦς; Οἱ δρόμοι ὅλης της γῆς βγαίνουνε στὴν καρδιά μου!

Μὴν ξεχαστεῖς κοιτάζοντας τὸ φῶς. Τ᾿ ἀκοῦς;... Νἀρθεῖς!

Ὁ ἄνθρωπος, ὁ κόσμος καὶ ἡ ποίηση

Ἀνάσκαψα ὅλη τη γῆ νὰ σὲ βρῶ.
Κοσκίνισα μὲς τὴν καρδιά μου τὴν ἔρημο· ἤξερα
πὼς δίχως τὸν ἄνθρωπο δὲν εἶναι πλῆρες
τοῦ ἥλιου τὸ φῶς. Ἐνῷ, τώρα, κοιτάζοντας
μὲς ἀπὸ τόση διαύγεια τὸν κόσμο,
μὲς ἀπὸ σένα - πλησιάζουν τὰ πράγματα,
γίνονται εὐδιάκριτα, γίνονται διάφανα -
τώρα μπορῶ
ν᾿ ἀρθρώσω τὴν τάξη του σ᾿ ἕνα μου ποίημα.
Παίρνοντας μία σελίδα θὰ βάλω
σ᾿ εὐθεῖες τὸ φῶς.

Οἱ μουσικοὶ ἀριθμοί

Χωρὶς τὴ μαθηματικὴ τάξη, δὲν στέκει
τίποτα: Οὔτε οὐρανὸς ἔναστρος,
οὔτε ρόδο. Προπαντὸς ἕνα ποίημα.
Κι εὐτυχῶς ὅτι μ᾿ ἔκανε ἡ μοῖρα μου
γνώστη τῶν μουσικῶν ἀριθμῶν,
ὅτι κρέμασε μίαν ἀχτίνα ἐπὶ πλέον
τὸ ἄστρο τῆς ἡμέρας στὴν ὅρασή μου
καὶ κάνοντας τὰ γόνατά μου τραπέζι
ἐργάζομαι, ὡς νά ῾ταν νὰ φτιάξω
ἕναν ἔναστρο οὐρανό, ἢ ἕνα ρόδο.

Τὸ παιδὶ μὲ τὴ σάλπιγγα

Ἂν μποροῦσες νὰ ἀκουστεῖς,
θὰ σοῦ ἔδινα τὴν ψυχή μου
νὰ τὴν πᾶς ὡς τὴν ἄκρη τοῦ κόσμου.
Νὰ τὴν κάνεις περιπατητικὸ ἀστέρι ἢ ξύλα
ἀναμμένα γιὰ τὰ Χριστούγεννα-στὸ τζάκι τοῦ Νέγρου
ἢ τοῦ Ἕλληνα χωρικοῦ. Νὰ τὴν κάνεις ἀνθισμένη μηλιὰ
στὰ παράθυρα τῶν φυλακισμένων. Ἐγὼ
μπορεῖ νὰ μὴν ὑπάρχω ὡς αὔριο.
Ἂν μποροῦσες νὰ ἀκουστεῖς,
θὰ σοῦ ἔδινα τὴν ψυχή μου
νὰ τὴν κάνεις τὶς νύχτες
ὁρατὲς νότες, ἔγχρωμες,
στὸν ἀέρα τοῦ κόσμου.
Νὰ τὴν κάνεις ἀγάπη.

Μιὰ μυγδαλιὰ καὶ δίπλα της...

Μιὰ μυγδαλιὰ καὶ δίπλα της,
ἐσύ. Μὰ πότε ἀνθίσατε;
Στέκομαι στὸ παράθυρο
καὶ σᾶς κοιτῶ καὶ κλαίω.
Τόση χαρὰ δὲν τὴν μποροῦν
τὰ μάτια.
Δός μου, Θεέ μου,
ὅλες τὶς στέρνες τ᾿ οὐρανοῦ
νὰ στὶς γιομίσω.

Ἡ βρύση τοῦ πουλιοῦ

Κάνε με ἀηδόνι Θεέ μου, πᾶρε μου ὅλες
τὶς λέξεις κι ἄφησέ μου τὴ φωτιά,
τὴ λαχτάρα, τὸ πάθος, τὴν ἀγάπη,
νὰ τραγουδῶ ἔτσι ἁπλά, ὅπως τραγουδοῦσαν
οἱ γρῦλοι μία φορὰ κι ἀντιλαλοῦσε
ἡ Πλούμιτσα τὴ νύχτα. Ὅπως ἡ βρύση
τοῦ Πουλιοῦ μὲς στὴ φτέρη. Νὰ γιομίζω
μὲ τὸ μουμούρισμά μου τὴ μεγάλη
κυψέλη τ᾿ οὐρανοῦ. Νὰ θησαυρίζω
τὰ νερὰ τῶν βροχῶν καὶ τὶς ἀνταύγειες
ἀπ᾿ τὸ θαῦμα τοῦ κόσμου. Νὰ μ᾿ ἁπλώνουν
τὶς φοῦχτες τους οἱ ἄνθρωποι κι ἕνας ἕνας
νὰ προσπερνοῦν. Κι ἀδιάκοπα νὰ ρέω
τὴ ζωή, τὴν ἐλπίδα, τὴ λάμψη τοῦ ἥλιου,
τοῦ ἡλιογέρματος τὸ γαρουφαλένιο
ψιχάλισμα στὰ ὄρη, τὴ χαρά,
τὰ χρώματα νὰ ρέω τοῦ οὐράνιου τόξου
καὶ τὴ βροχούλα τῆς ἀστροφεγγιᾶς.
Ὢ τί καλὰ πού ῾ναι σ᾿ αὐτὸν τὸν κόσμο!

Ἀπόκριση

στὸν ποιητὴ Θανάση Παπαθανασόπουλο

Ὁ ἥλιος μοιράζεται σὲ κομμάτια
μέσα στοὺς ποιητές. Εἶναι τὸ ἀντίδωρο
ποὺ ὁ Θεὸς διανέμει στοὺς ἐντολεῖς του.
Συμμετέχουμε στὴν ὑπόθεση τοῦ φωτός.
Ἐνῶ φτιάχνουν ἐκεῖνοι, πωλοῦν, διακινοῦν
ὅπου γῆς κι ὅπου ἄνθρωποι ὅπλα,
κι ἀποθηκεύουν αἷμα σκοτώνοντας ὄνειρα,
ἐμεῖς προσπαθοῦμε:
Νὰ φτιάξουμε
ἕναν οὐρανὸ μὲ λίγες λέξεις.

Μὴν ἀγγίζετε!

Ἀφῆστε αὐτὸν τὸν ὄμορφο κόσμο νὰ διαιωνίζεται
ἀνακυκλώνοντας τὸ αὔριο μὲς στὶς πηγές του ὅπως
τὸν καιρὸ ποὺ γεννήθηκα, ὡς ν᾿ ἀναδύεται,
κάθε πρωί, γιὰ πρώτη φορά, μὲς
ἀπ᾿ τὶς ρόδινες γάζες τῆς γέννας του.
Σβῆστε στὸν ἥλιο τὴν κακὴ φωτιά.
Μὴ μᾶς σκοτώνετε!

Βίος 

Για να προσεγγίσουμε με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πιστότητα την ζωή και το έργο του μοναδικού στον κόσμο "φυτευτή άστρων", θα χρησιμοποιήσουμε την σταδιακή, κλιμακωτή, μέθοδο ανάλυσης και κατανόησης.

Αρχικά δανεισθήκαμε από την Βικιπαίδεια πάντα με κριτική ματιά (συμπληρώνοντας κατά πολύ ή διορθώνοντας όπου χρειάζεται) την εκεί ευρισκόμενη πολύ περιληπτική βιογραφία του Νικηφόρου Βρεττάκου .

Αργότερα θα προστεθούν (άλλα έχουν ήδη προστεθεί) στο πάνω και στο κάτω μέρος της μελέτης αυτής πολλά θέματα και ερευνήματα εξαιρετικά χρήσιμα.

Μ᾿ ἀκοῦς; Οἱ δρόμοι ὅλης της γῆς βγαίνουνε στὴν καρδιά μου!

Ο Νικηφόρος Βρεττάκος γεννήθηκε στις Κροκεές Λακωνίας την 1η Ιανουαρίου 1912.  Έζησε τα παιδικά του χρόνια στο πατρικό του σπίτι στην Πλούμιτσα, κοντά στον Ταΰγετο και τα μαθητικά του στις Κροκεές στο σπίτι του θείου του και στο Γύθειο, από το Γυμνάσιο του οποίου αποφοίτησε.

«Γεννήθηκε σήμερα, 1η του Γενάρη του 1912, ο γιος μου Νικηφόρος» χάραξε στο πίσω μέρος της εικόνας της Παναγιάς ο Κώστας Βρεττάκος, ο πατέρας του ποιητή. Μετά ακολούθησε μια ζωή γραμμένη και πορευόμενη σαν χρονικό, όπου με την σειρά τους παρατίθενται τα γεγονότα, από τα μικρά και ασήμαντα έως τα μεγάλα και καθοριστικά. Εκεί μέσα ενυπάρχουν όμως και διαφαίνονται πίσω και πέρα από τις συμβαίνοντα, όλα εκείνα που τροφοδότησαν τα όνειρα του ποιητή και έδωσαν φτερά στις σκέψεις, και χρώματα και μουσική στις λέξεις του.

Νέος εγκαταστάθηκε στην Αθήνα για σπουδές στην Νομική -που δεν πραγματοποίησε- και άσκησε διάφορα επαγγέλματα ως ιδιωτικός υπάλληλος (1930-1938) και έπειτα ως δημόσιος υπάλληλος (1938-1947) και ως φιλολογικός συντάκτης περιοδικών και εφημερίδων.

Πήρε μέρος στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41 (στην πρώτη γραμμή) και ύστερα στην Εθνική Αντίσταση από τις γραμμές του ΕΑΜ.

Μετά ακολούθησε κι αυτός τα γνωστά δρομολόγια και έκανε τα γνωστά ταξίδια, που έκαναν και οι άλλοι αριστεροί και δημοκράτες αγωνιστές στα διάφορα ξερονήσια κλπ.

Το 1954 εξελέγη δημοτικός σύμβουλος στον Πειραιά. Την περίοδο της δικτατορίας (1967-74) έζησε αυτοεξόριστος σε χώρες της Ευρώπης.

Ο Νικηφόρος Βρεττάκος είναι ένας από τους πιο σημαντικούς σύγχρονους Έλληνες ποιητές και διακρίνεται για τον βαθύτατο ανθρωπισμό της ποίησής του και την πρωτοτυπία και ιδιομορφία των εμπνεύσεών του. Ποιήματά του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες. Υπήρξε μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Πήρε μέρος σε πολλά ποιητικά συνέδρια και φεστιβάλ στο Λονδίνο, στην Αχρίδα της τότε Γιουγκοσλαβίας κ.α. 
Τιμήθηκε με δύο Πρώτα Κρατικά Βραβεία (1940 και 1956), το Βραβείο Εθνικής Αντίστασης (1945), το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (1976), με το βραβείο Κ. Ουράνη και άλλα. 
Το 1980 πραγματοποίησε τα αποκαλυπτήρια του μνημείου του «αγνώστου ναυτικού» στο λιμάνι του Γυθείου.

Το 1987 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. 

Ήταν κάτοικος Αθηνών (οδός Φιλολάου) και αργότερα επέστρεψε και κατοίκησε μόνιμα στον αγαπημένο του Ταΰγετο. 

Ομιλούσε Γαλλικά και Ιταλικά. 

Ο Νικηφόρος Βρεττάκος απεβίωσε στις 4 Αυγούστου του 1991. 

Ο Δήμος Αθηναίων απονέμει ένα λογοτεχνικό βραβείο στη μνήμη του. 

Το Αρχείο του έχει δωρηθεί από τον ίδιο και σώζεται στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης.

Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει σε τι ύψη μπορεί να πετάξει, αν δεν ανοίξει πριν τα φτερά του. 
Μόνο με τον Βρεττάκο μπερδευόμαστε. 
Πιστεύομε ότι μέσα στην παροιμιώδη μετριοφροσύνη του, ήξερε καλά σε τι ουρανούς μπορούσε να απογειωθεί και μετά να απογειώσει κι εμάς.

Έργο

Το κύριο έργο του Νικηφόρου Βρεττάκου είναι ποιητικό. Σε ξεχωριστούς τόμους εκδόθηκαν οι ποιητικές του συλλογές:

• Κάτω από σκιές και φώτα (1929),
• Κατεβαίνοντας στη σιγή των αιώνων (1933),
• Ο πόλεμος (1935),
• Οι γκριμάτσες του ανθρώπου (1935),
• Η επιστολή του Κύκνου (1937),
• Το ταξίδι του Αρχάγγελου (1938),
• Μαργαρίτα, εικόνες από το ηλιοβασίλεμα (1939),
• Το μεσουράνημα της φωτιάς (1940),
• Ηρωική Συμφωνία (1944),
• 33 Ημέρες (1945),
• Η παραμυθένια πολιτεία (1947),
• Το βιβλίο της Μαργαρίτας (1949),
• Ο Ταΰγετος και η σιωπή (1949),
• Τα θολά ποτάμια (1950),
• Πλούμιτσα (1951),
• Έξοδος με το άλογο (1952),
• Γράμμα στον Ρ. Οππενχάιμερ (1954),
• Τα ποιήματα 1929-1951 (1956),
• Ο χρόνος και το ποτάμι (1957),
• Η μητέρα μου στην εκκλησία (1957),
• Βασιλική Δρυς (1958),
• Το βάθος του κόσμου (1961),
• Αυτοβιογραφία (1961),
• Εκλογή (επιλογή από τις προηγούμενες συλλογές (1965),
• Οδοιπορία (συνολική έκδοση του ποιητικού του έργου σε 3 τόμους, 1972),
• Διαμαρτυρία (1974),
• Ωδή στον ήλιο (1974),
• Το ποτάμι Μπόες και τα εφτά ελεγεία (1975),
• Απογευματινό ηλιοτρόπιο (1976),
• Ανάριθμα (1979),
• Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη (1981) κ.ά.
• Τα μυστικά όνειρα του Φάμπιου(2009)

Παράλληλα ασχολήθηκε με την πεζογραφία και την κριτική.
Σε ξεχωριστούς τόμους εκδόθηκαν τα πεζά έργα του:

• Το γυμνό παιδί (1939),
• Το αγρίμι (αυτοβιογραφία, 1945),
• Δύο άνθρωποι μιλούν για την ειρήνη του κόσμου (1949),
• Ο ένας από τους δύο κόσμους (1958),
• Νίκος Καζαντζάκης, η αγωνία του και το έργο του (1959),
• Οδύνη (μυθιστόρημα στα αγγλικά, Νέα Υόρκη, 1969),
• Μπροστά στο ίδιο ποτάμι (1972),
• Μαρτυρίες μιας κρίσιμης εποχής (1979) κ.ά.

Έγραψε επίσης μία τραγωδία με τον τίτλο Ο Προμηθέας (1978).

Τελικά ποιος ξέρει;
Η αγάπη που ανατέλλει με τη μορφή του ήλιου κάθε ημέρα στον ουρανό, μπορεί να μην είναι τίποτα άλλο παρά το τρυφερά απελπισμένο όνειρο του ονειρόπλαστου ποιητή μας.

Ακολουθεί ένα βίντεο-πραγματικός θησαυρός, όπου ο ποιητής απαγγέλλει ο ίδιος το αριστούργημά του "Πικραμένος Αναχωρητής" και μετά ακολουθεί η έξοχη μελοποίησή του από τον Παναγιώτη Κωνσταντακόπουλο σε ερμηνεία του σπουδαίου Βασίλη Σκουλά.
 

 

 Όλοι χρειαζόμαστε κάποτε μια ενθάρρυνση, ένα άπλωμα της πίκρας μας στον ήλιο. Για να λυώσει σαν το χιόνι και να στεγνώσει μετά.

Ο ασπροχαίτης και πολυχάραδρος θεός δέχεται στην αγκάλη του, όλους όσους τον αγαπούν. 
Δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά με ένα τόσο ξεχωριστό (παγκόσμια) βουνό, όπως τον Ταΰγετο. 
Η μεγαλοσύνη και η πολύμορφη τρυφερότητά του μοιράζουν την αγάπη του εξ ίσου σε όλους.
Και το αγαπημένο του, (και αγαπημένο μας) βουνό, ο Ταΰγετος, είναι εδώ με την πυραμίδα του στο βάθος:

Πες μου ένα ψέμμα, για να ξυπνήσω...

Εάν θέλεις να βοηθήσεις την αλήθεια, πρέπει να γίνεις φίλος της ψευτιάς.
(Παροιμία των Ασσυρίων).

Εκείνος που είναι πρόθυμος να δίνει όρκους, είναι έτοιμος και να λέει ψέμματα.
(Παροιμία των Άγγλων).

Η αλήθεια υπάρχει. Το ψέμα πρέπει να εφευρεθεί.
(Παροιμία των Κινέζων).

------------

 Οι λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να πουν ψέμματα, έχουν άμεση σχέση και εστιάζονται στο άτομο τους.
Το κύριο μέλημά τους, που τους οδηγεί στην τακτική της παραπλάνησης, είναι η προστασία της εικόνας και της αξίας (υπαρκτής ή ανύπαρκτης) του ατόμου τους, καθώς επίσης και της αυτοεκτίμησης τους.
Η συγκριτικά καλλίτερη απόδοση του άλλου, μειώνει τη δημόσια εικόνα τού ψευδόμενου και τις υπάρχουσες γι' αυτόν δημόσιες εντυπώσεις.
Ταυτόχρονα, στον εσωτερικό του κόσμο, η καλλίτερη απόδοση του άλλου απειλεί άμεσα την αυτοεκτίμηση του.
Το ψέμμα λοιπόν έρχεται ως βοήθεια, για να βγει από τη δυσάρεστη θέση  και να προστατέψει τα όποια κεκτημένα του.

 Οι φιλόσοφοι - άγιοι Άγιος Αυγουστίνος και Θωμάς Ακινάτης, καθώς και ο Εμμανουήλ Καντ ασχολήθηκαν εκτενώς με την συνήθεια αυτή του ανθρώπου να ψεύδεται διαρκώς.

Και οι τρεις τους θεωρούν απαγορευμένες όλες τις μορφές ψεύδους και εκτιμούν ότι δεν υπάρχουν συνθήκες, κάτω από τις οποίες θα ήταν θεμιτό και δικαιολογημένο ένα ψέμμα.

Ο πολυσυζητημένος Γκουρτζίεφ έλεγε:
«Όταν πέθανε ο πατέρας μου, ήμουν εννέα ετών. Με φώναξε να πάω κοντά του, δίπλα από το κρεβάτι του και μου είπε: Γιε μου, δεν σου αφήνω πολλά, αλλά έχω να σου πω κάτι, που μου είπε ο πατέρας μου, όταν πέθαινε. Με βοήθησε τρομερά. Ήταν ο θησαυρός μου. Δεν έχεις μεγαλώσει ακόμη και μπορεί να μη το καταλάβεις, αλλά κράτησε το, να το θυμάσαι. Μια μέρα θα μεγαλώσεις, και τότε μπορεί να το καταλάβεις. Αυτό είναι ένα κλειδί, που ξεκλειδώνει τις πόρτες των μεγάλων θησαυρών.»

Και συνεχίζοντας, ο πατέρας του τού είπε κάτι πολύ απλό: «Όταν κάποιος σε προσβάλλει, γιε μου, πες του ότι θα διαλογισθείς πάνω σ' αυτό για 24 ώρες, και μετά θα έλθεις και θα του απαντήσεις.»

0 Γκουρτζίεφ πολύ αργότερα ανακάλυψε ότι αυτά τα λόγια ήταν πράγματι ένα σπουδαίο κλειδί.

Και εξήγησε: «Αν σε πουν βλάκα, διαλογίσου πάνω σ' αυτό για 24 ώρες, και αν ο άνθρωπος που σε πρόσβαλε είχε δίκιο, πήγαινε και πες του: Κύριε, σας ευχαριστώ, είχατε δίκιο. Είμαι βλάκας.
Μπορεί όμως να διαλογισθείς για 24 ώρες, και να φθάσεις στο συμπέρασμα ότι αυτό που ειπώθηκε είναι λάθος, είναι ψέμμα. Αν όμως κάτι είναι ψέμμα, τότε γιατί να αμυνθείς;
Οπότε, μη πας να του πεις πως ήταν ψέμμα. Το ψέμμα είναι ψέμμα, οπότε γιατί να ασχολείσαι μ' αυτό;»

Τελικά το πολύπλοκο της έννοιας του ”ψεύδεσθαι” είναι σαφές και πάνω από κάθε αμφισβήτηση.
Χαρακτηριστική είναι η γνωστή σοφιστεία "αυτή η φράση είναι ψευδής”, η οποία από μόνη της αποτελεί ένα λογικό παράδοξο, αδιαμφισβήτητο γνώρισμα της ευφυίας των αρχαίων Ελλήνων.

 Συμπερασματικά, αυτό που δίδασκαν οι αρχαίοι και διατύπωσε επιγραμματικά με υπέροχο τρόπο στον 20ό αιώνα ο Αλμπέρ Καμύ, είναι πέρα για πέρα ισχυρό: Μόνο αυτός που μπορεί να ζει την ζωή του, χωρίς να είναι υποχρεωμένος να λέει ψέμματα, είναι ελεύθερος...

Ας δούμε επιστημονικά τα αποτελέσματα μιας Σταύρωσης

Υψηλού συμβολισμού έργο της Ν. Διαλησμά

Εξετάζοντας με επιστημονική ματιά το θέμα της Σταύρωσης.

Ήλωση ή Σταύρωση είναι το κάρφωμα των άκρων πάνω στον σταυρό.
Από την παράδοση και από κοινή εντύπωση πιστεύουμε ότι τα καρφιά διαπέρασαν τις παλάμες. Όμως από πειράματα που έκανε ένας Γάλλος χειρουργός, ο Barbet, επάνω σε πτώματα, απεδείχθη ότι είναι αδύνατον ένα καρφί που περνάει ανάμεσα στα κόκκαλα της παλάμης, να συγκρατήσει το ανθρώπινο σώμα, ακόμη και αν αυτό στηρίζεται με καρφιά στα πόδια. Κάτω από το βάρος του σώματος, εάν περνούσαν από εκεί τα καρφιά, αυτά θα έσχιζαν το δέρμα, που είναι στην πρόσθια και στην οπίσθια επιφάνεια της παλάμης πέρα για πέρα ανάμεσα στα δάκτυλα και ο Εσταυρωμένος θα έπεφτε με το κεφάλι κάτω, επειδή θα τον συγκρατούσαν μονάχα τα καρφιά, με τα οποία ήταν καρφωμένα τα πόδια του.

Ο ίδιος χειρούργος απέδειξε ότι το μόνο σημείο στα χέρια του ανθρώπου, που μπορεί να στηρίξει σώμα, αν περάσει ένα καρφί από αυτό, είναι ο καρπός, και σε επανειλημμένα πειράματα που έκανε, έδειξε ότι σε όποιο σημείο του καρπού και να βάλουμε ένα καρφί, αυτό οδηγούμενο από τα οστά και τούς συνδέσμους που βρίσκονται στον καρπό, θα περάσει από ένα ανατομικό χώρο, γνωστό στους γιατρούς και λέγεται χώρος του despot, ανάμεσα σε δύο οστάρια του καρπού.
Εκείνο που είναι χαρακτηριστικό, από μια σειρά 12 παρομοίων πειραμάτων που έκανε ο χειρουργός αυτός, είναι δύο παρατηρήσεις του. Πρώτη, ότι και στα 2 χέρια κανένα κόκκαλο δεν τραυματίσθηκε ή δεν έσπασε από την ήλωση του χεριού. Για να επιβεβαιωθεί αυτό που λέει (να το πούμε με την ευκαιρία), όπως πολλοί θα ξέρουν, το Ευαγγέλιο, ότι δηλαδή δεν θα συντριβεί κανένα κόκκαλο.
Και δεύτερη, ότι ακριβώς από τον χώρο αυτό σε επαφή με το καρφί βρίσκεται ένα μεγάλο νεύρο του χεριού, το μέσο νεύρο. Αυτό το νεύρο σε όλες τις κακώσεις, που θα υποστεί πάνω στον σταυρό το χέρι του Εσταυρωμένου και οποιουδήποτε, θα βρίσκεται σε αδιάκοπη επαφή, τριβή και επομένως τραυματισμό από το καρφί. Τώρα το τι σημαίνει να δέχεται ακόμη και ένα ελαφρό ερέθισμα ένα νεύρο, το έχουμε όλοι δοκιμάσει, όταν δεχθούμε κτύπημα σε κάποιο σημείο του αγκώνα μας ή σε άλλη σωματική περιοχή με νεύρα. Είναι εκείνο το αφόρητο αίσθημα της ηλεκτρικής εκκενώσεως και της παραλύσεως, που δοκιμάζουμε, και που πραγματικά αναγκάζει όλο το είναι μας να επαναστατήσει.

Ας σκεφθούμε λοιπόν ότι όλη την ώρα της Σταυρώσεως ένα πολύ πολλαπλάσιο ερέθισμα πόνου συνόδευε το μαρτύριο αυτό.

Επίσης, για το καρφί που θα περάσει από τα πόδια, βρέθηκε ότι και αυτό πρέπει να διέλθει από ένα σημείο των ποδιών, που βρίσκεται ανάμεσα στο δεύτερο και στο τρίτο μετατάρσιο.

Όσα είπαμε μέχρι τώρα, δεν είναι παρά ένα προανάκρουσμα, δεν είναι παρά μια μικρή αρχή του μαρτυρίου της σταυρώσεως, και ακόμη δεν μπήκαμε στο αίτιο που φέρνει τον θάνατο. Και είναι αυτό το αίτιο που φέρνει τον θάνατο, που έχει την μεγάλη σημασία.

Για να αντιληφθούμε τον μηχανισμό του θανάτου, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε μερικά πράγματα. Σε μερικές εικόνες παρουσιάζεται ότι οι δύο ληστές δεν είχαν καρφωθεί πάνω στον σταυρό, αλλά είχαν δεθεί τα χέρια τους με σχοινί. Καμμιά παράδοση δεν υποστηρίζει ότι κάτι τέτοιο συνέβη στούς δύο ληστές που σταυρώθηκαν μαζί με τον Χριστό, αλλά το ότι αυτό απεικονίζεται, μαρτυρεί κάτι που και πολλοί ιστορικοί περιγράφουν: Ότι δηλαδή μπορεί να σταυρωθεί και να πεθάνει ένας άνθρωπος, αν έχει εξαρτηθεί πάνω στο σταυρό, όχι με καρφιά, αλλά απλώς αν έχουν δεθεί τα χέρια του επάνω σε αυτόν.
Αυτή η ποινή ονομάζεται Aufbinden και συνίσταται στο ότι έδεναν αυτόν που είχε τιμωρηθεί, δηλαδή έδεναν τα χέρια του ψηλά από έναν πάσσαλο, έτσι ώστε να μην ακουμπούν τα πόδια του πάνω στη γη. Σύντομα το άτομο αυτό παρουσίαζε φαινόμενα ασφυξίας. Οι αναπνευστικές του κινήσεις γίνονταν εξαιρετικά δύσκολες και εργώδεις. Το αίμα του συγκεντρωνόταν με μεγάλη πίεση στο κεφάλι του, οι φλέβες του πρήζονταν, το κεφάλι γινόταν όλο υπεραιμικό και ο άνθρωπος σύντομα έφθανε σε λιποθυμία. Αν δεν έκοβαν, αν δεν προλάβαιναν να κόψουν το σχοινί, θα πέθαινε.
Ας σημειώσουμε και ένα τραγικό γεγονός και σύγχρονο. Καθώς αναφέρεται από ιστορικό του Νταχάου, ξαναθυμήθηκαν τότε εκεί οι Γερμανοί αυτό το μαρτύριο και αναφέρονται αρκετές περιπτώσεις φρικιαστικές, όπου άνθρωποι πέθαναν εκτελεσμένοι με το μαρτύριο του Aufbinden. Μαλιστα αναφέρεται ότι κρεμούσαν και ένα μικρό βάρος στα πόδια, όταν ήθελαν να συντομεύσουν το μαρτύριο αυτό, που όπως περιέγραψαν κατάδικοι, οι οποίοι βρίσκονταν κοντά την ώρα του μαρτυρίου, όταν φθάσει μέχρι τα τελικά του στάδια, είναι απερίγραπτα αποτρόπαιο.
Το πρόσωπο του ανθρώπου πραγματικά παραμορφώνεται, όπως του κρεμασμένου, ο θώρακάς του διατείνεται σε αφάνταστο βαθμό, το κοιλιακό τοίχωμα δημιουργεί μια βαθειά κοιλότητα, ο άνθρωπος περιβρέχεται από ιδρώτα τόσο, που όπως λένε οι μάρτυρες που ήταν μπροστά, δημιουργείτο μια λίμνη μεγάλη από ιδρώτα κάτω από τα πόδια του δυστυχισμένου εκείνου καταδίκου.
Γίνεται κατανοητό λοιπόν και αδιαμφισβήτητο, ότι ο σταυρός φέρνει τον άνθρωπο σε μια μεγάλη έλξη, χάρις στο βάρος του σώματος που τραβάει το κορμί προς τα κάτω από τα χέρια, μια μεγάλη έλξη των χεριών, των μυών, των βραχιόνων, της ωμικής ζώνης και του θωρακικού τοιχώματος. Αυτή η έλξη βαστάει τον θώρακα σε μια συνεχή αναγκαστική θέση εισπνοής, καίτοι ο άνθρωπος δεν μπορεί να εκτελέσει εκπνευστικές κινήσεις. Και ξέρουμε από την Ιατρική ότι οι εκπνευστικές κινήσεις γίνονται παθητικά από τον θώρακά μας. Ακριβώς χωρίς καμμιά ξένη δύναμη, είναι μια αυτόματη επάνοδος του μεταμορφωμένου από την εισπνοή θώρακα, με την οποία γεμίζει ο θώρακας με αέρα, και έτσι μπορεί ο άνθρωπος να ανανεώνει τον αέρα στις κυψελίδες των πνευμόνων του, να οξυγονώνει το αίμα του και να συνεχίζει να επιβιώνει.
Στην κατάσταση εξαρτήσεως από τα χέρια, ο άνθρωπος βρίσκεται σ' ένα μεγάλο, πολύ μεγάλο περιορισμό της αναπνοής του, σαν εκείνο που θα βρισκόταν, εάν είχε δεθεί με ένα πολύ σφικτό θώρακα ή εάν είχε πλακώσει τον θώρακά του με ένα πολύ μεγάλο βάρος. Δεν μπορεί να γεμίσει τους πνεύμονες πάλι με αέρα και έτσι ο θάνατος από την σταύρωση οφείλεται κυρίως σε ασφυξία.

Επίσης, επειδή δημιουργείται αυτή η μεγάλη πίεση μέσα στον θώρακα, είναι αδύνατο να παροχετευθεί, να κατέβει προς την καρδιά, το αίμα που βρίσκεται στο κεφάλι. Γι' αυτό και η μεγάλη συμφόρηση αίματος στο κεφάλι των ανθρώπων αυτών, των σταυρωμένων. Εάν δεν έχει κάποια άλλη διέξοδο, εάν δεν βρει κάποια άλλη διέξοδο, για να μπορέσει να απαλλάξει το κεφάλι του από αυτή την πληθώρα αίματος, θα πεθάνει πάρα πολύ σύντομα πάνω στον σταυρό.
Όμως ο σταυρωμένος βρίσκει μια διέξοδο. Και αυτή είναι να στηρίξει το κορμί του πιέζοντας τα πόδια του πάνω στα καρφιά, με τα οποία αυτά είναι καρφωμένα. Έτσι ανυψώνεται λίγο ο θώρακας, σταματάει η εξάρτηση του βάρους από τα χέρια και από τούς ώμους, ανακουφίζεται το θωρακικό τοίχωμα, μπορεί και αναπνέει πάλι, κατεβαίνει πάλι το αίμα από το κεφάλι και ο άνθρωπος συνέρχεται. Όμως η αυξανόμενη κούραση την οποία έχει, δεν του επιτρέπει να καταβάλλει συνεχώς αυτή την τεράστια μυϊκή προσπάθεια, ώστε να στηρίζει όλο το βάρος του σώματός του πάνω στο καρφί, που έχουν περάσει από τα πόδια του. Έτσι εξαντλημένος ξαναπέφτει πάλι στην πρώτη θέση, για να ξαναρχίσει πάλι η ασφυξία, μέχρις ότου μετά από μια διαδοχική σειρά από τέτοιες προσπάθειες, εξαντληθεί, μείνει στην στάση της εξαρτήσεως και πεθάνει τελικά από ασφυξία.

Πραγματικά είναι ένα σατανικό σχέδιο θανατώσεως ο σταυρός και γι' αυτό και οι Ρωμαίοι, και άλλοι εκβαρβαρωμένοι λαοί και άνθρωποι, τόσο πολύ ικανοποιούνταν με εκείνη τη βάρβαρη επιθυμία τους, να βλέπουν ένα άνθρωπο να βασανίζεται σταυρωμένος πάνω στον σταυρό. Και επίσης γι' αυτό, επειδή δηλαδή ήταν τόσο άθλιος ο θάνατος αυτός, στη Ρωμαϊκή νομοθεσία ορίζεται να χρησιμοποιείται μόνο στούς δούλους και τούς προδότες.
Ο Κικέρων, που είχε παρακολουθήσει θάνατο πάνω στον σταυρό, τον ονομάζει· «Cruderissimum et deterimum Supplicium», δηλαδή το πλέον φρικτό βασανιστήριο, που είχε ποτέ παρακολουθήσει...

Τώρα σε περιπτώσεις όπου για κάποιο λόγο ήθελε ο επικεφαλής του εκτελεστικού αποσπάσματος να συντομεύσει την επέλευση του θανάτου, τι έκανε; Με ένα ισχυρό κτύπημα, διέταζε τους στρατιώτες του, να σπάσουν τις κνήμες του σταυρωμένου, και έτσι, αφού πια βρισκόταν ο σταυρωμένος σε αδυναμία να στηρίξει το βάρος του σώματός του στα πόδια του, να ανακουφίσει το θώρακά του και να μπορέσει να αναπνεύσει, αναγκαζόταν πλέον να εξαρτήσει όλο το βάρος, όπως είπαμε, του κορμιού του από τα χέρια του και να πεθάνει από ασφυξία. Αυτό ήταν η ειδική χαριστική βολή, την οποία επεφύλασσαν οι έμπειροι Ρωμαίοι εκτελεστές στούς καταδικασμένους σε σταύρωση. Και γι' αυτό γνωρίζουμε ότι τούς δύο ληστές που ζούσαν ακόμη, τούς εκτέλεσαν με τη χαριστική αυτή βολή. Τούς έσπασαν τα πόδια.

Όταν όμως πήγαν στον Χριστό, είδαν πως είχε ήδη πεθάνει...

Σαλβαντόρ Νταλί: Η Σταύρωση

                                
                                                                                                                                                              

TO ΔΑΣΟΣ

Το Δάσος είναι ένα φυσικό αγαθό, με πολύπλευρη σημασία και ανυπολόγιστη αξία για τη ζωή γενικότερα και για τον άνθρωπο ειδικότερα. 

Είναι ένας ανανεώσιμος φυσικός πόρος με τεράστιες, ανεξάντλητες δυνατότητες για την οικονομική, περιβαλλοντική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη του κάθε τόπου, για τη δημιουργία καλλίτερων συνθηκών ζωής. 

Όλες οι εκτάσεις που καλύπτονται από φυσική βλάστηση λέγονται δασικές, ανεξάρτητα από το αν κυριαρχούν δένδρα, θάμνοι ή φρύγανα και αποτελούν ένα πολυσύνθετο σύνολο με δική του ζωή και λειτουργίες. 

Οι εκτάσεις αυτές αποτελούν το Δασικό Oικοσύστημα, που παίζει ένα από τους πιο σημαντικούς ρόλους στη βιολογική ισορροπία της φύσης.

Tι κάνει και τι μπορεί να προσφέρει το δάσος;

1. Παράγει το απαραίτητο και αναντικατάστατο για την ζωή μας οξυγόνο, ενώ δεσμεύει το επικίνδυνο για τη ζωή διοξείδιο του άνθρακα.

2. Μειώνει την ένταση του φωτός και επιδρά στην σύνθεσή του δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο φωτοκλίμα.

3. Αμβλύνει τις ακραίες θερμοκρασίες. Μειώνει τις μεγάλες, αυξάνει τις μικρές και παρεμποδίζει τον σχηματισμό δροσιάς και πάχνης.

4. Απορροφά και εξουδετερώνει πολλές και διάφορες επιβλαβείς ουσίες. 

5. Μειώνει την ένταση του ανέμου.

6. Μειώνει τους θορύβους.

7. Αυξάνει τις βροχές, μετατρέπει σε βροχή (βροχοομίχλη) την υγρασία του αέρα και υγροποιεί την ομίχλη.

8. Συγκρατεί το νερό της βροχής και δεν το αφήνει να πέσει με δύναμη στο έδαφος και να το διαβρώσει.

9. Ενισχύει τα υπόγεια νερά.

10. Βελτιώνει την ποιότητα του νερού, ενεργεί σαν μικροβιολογικό χημικό και φυσικό φίλτρο του νερού.    

11. Συγκρατεί το έδαφος και εμποδίζει τη διάβρωση.

12. Εμποδίζει την εξάτμιση των νερών των δασικών εδαφών και αυξάνει την υγρασία τους.

13. Δεν εξαντλεί το έδαφος και βοηθά στην δημιουργία εδάφους.

14. Εξασφαλίζει κατάλληλες συνθήκες για την προστασία, διατροφή και διατήρηση πολλών ζωικών οργανισμών.

15. Παράγει σημαντικές ποσότητες βιομάζας, μας προσφέρει διάφορα δασικά προϊόντα και δεσμεύει ενέργεια.     

16. Δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες διατήρησης διαφόρων φυτικών ειδών. 

Όλα αυτά είναι μόνο ένα μέρος από το σύνολο των ευεργετημάτων, που προσφέρει το δάσος.

Είναι όμως υπεραρκετά, για να καταλάβει ο καθένας το τι στην πραγματικότητα γίνεται και πόσο βαριά καταδίκη αξίζουν τα ανθρώπινα ομοιώματα, που για λόγους συμφέροντος ή άλλους λόγους, καίνε τα δάση.

Και επειδή δεν γίνεται να λείπει η ποίηση από μια δημοσίευση για τη βασική μονάδα δημιουργίας και προστασίας της ζωής, το Δάσος, ακολουθεί ένα από τα πιο καλά ποιήματα, που γράφτηκαν ποτέ γι' αυτό, το Δάσος, του Μιλτιάδη Μαλακάση, όπου με γλαφυρό και συνάμα συγκλονιστικό τρόπο καταγράφεται η ανθρώπινη μωρία, επιπολαιότητα και κερδοσκοπία, που δεν διστάζει καθόλου να αφανίσει ένα αγαπημένο και καίρια χρήσιμο δάσος και να καταστρέψει δια μιας ένα ολόκληρο οικοσύστημα.

Τὸ δάσος

Τὸ δάσος ποὺ λαχτάριζες

ὥσπου νὰ τὸ περάσεις,

τώρα νὰ τὸ ξεχάσεις

διαβάτη ἀποσπερνέ.

Μιὰ αὐγινή, τὸ κούρσεψαν

ἀνίδρωτοι λοτόμοι,

κι ἐκεῖ εἶναι τώρα δρόμοι

διαβάτη ἀποσπερνέ.

Τὸ τρίσβαθο ἀναστέναγμα

ποὺ ἄγγιζε τὴν καρδιά σου

κι ἔσπαε τὰ γόνατά σου

δὲ θὰ τ᾿ ἀκούσεις πιά,

τὸ πήρανε στὰ διάπλατα

περίτρομα φτερά τους

καὶ τό ῾καμαν λαλιά τους

τὰ νύχτια τὰ πουλιά.

Καὶ κάτι ποὺ βραχνόκραζε

μὲ μιὰ φωνὴ ἀνθρώπου,

στὸ ἡμέρωμα τοῦ τόπου

βουβάθηκε κι αὐτό.

Τὸ σιγαλὸ τραγούδισμα

ποὺ σ᾿ ἔσερνε διαβάτη

σὲ μαγικὸ παλάτι

δίχως ἐλπίδα αὐγῆς,

τὸ πήρανε -γιὰ κοίταξε-

στερνὴ ἀνατριχίλα

τὰ πεθαμένα φύλλα

ποὺ ἀπόμειναν στὴ γῆς.

Κι ἡ ἅρπα μὲ τὸν ἦχο της

ποὺ σὲ γλυκομεθοῦσε,

μὰ κρύφια σοῦ χτυποῦσε

θανάτου μουσική,

χάθηκε μὲ τὴν ἄγγιχτη

ποὺ τὴν κρατοῦσε κόρη,

στὰ πέλαγα, στὰ ὄρη,

νὰ μὴν ξανακουστεῖ.

Τὸ δάσος ποὺ λαχτάριζες,

ὥσπου νὰ τὸ περάσεις,

τώρα νὰ τὸ ξεχάσεις

διαβάτη ἀποσπερνέ,

γεννήκαν νεκροκρέβατα

τ᾿ ἄγρια δεντρά του τώρα

καὶ θὰ τὰ βρεῖς στὴ χώρα

διαβάτη ἀποσπερνέ.

Υ. Γ.

Με ειλικρινή χαρά ανακοινώνουμε ότι από σήμερα το Ιστολόγιο αυτό θα συνεργάζεται με την πολύ γνωστή και έγκριτη φωτογράφο - καλλιτεχνική (εικαστική) παραγωγό Νατάσα Διαλησμά.

Οι παραπάνω εκπληκτικές φωτογραφίες που παρουσιάζουν με ευφυή τρόπο τμήματα του δάσους, είναι δικές της. 

(Όλα τα κοπυράιτ είναι κατοχυρωμένα.) 

 

Poems, Lullabies and Nurseries

TO THE MOON

Art thou pale for weariness
Of climbing heaven and gazing on the earth,
Wandering companionless
Among the stars that have a different birth,
And ever changing, like a Joyless eye
That finds no object worth its constancy?

Percy Shelley

 

                                                                                                                                          
Πάντα αναρωτιόμουν, εάν οι σύγχρονοι του Σέλλεϋ Άγγλοι (τέλη του 18ου και αρχές του 19ου αιώνα) καταλάβαιναν την σύνθετη και περίπλοκη γλώσσα του.
Εξ όσων έψαξα και βρήκα η απάντηση είναι, και ναι και όχι.
Υπήρχε τότε μεγάλη και πολυπληθής πληθυσμιακή ομάδα, που ήταν καλά μορφωμένη και κατανοούσε τους στίχους αυτού του είδους. Εξ άλλου το ρομαντικό κίνημα ήταν πολύ ισχυρό στην Αγγλία εκείνη την εποχή.
Τα αμόρφωτα όμως πληθυσμιακά στρώματα δεν αντιλαμβάνονταν πλήρως τα νοήματα αυτά, αν και επηρεάζονταν αρκετά από την έντονη πνευματική ζωή της χώρας τους...

                                                           
A NURSERY RHYME FROM THE 1700's

Hey diddle diddle,
The cat and the fiddle,
The cow jumped over the moon;
The little dog laughed to see such sport,
And the dish ran away with the spoon.
                                             
                                    

                                                                                                            
Σε αρκετά (αλλά όχι και τόσα πολλά) μέρη του κόσμου, όπου αναπτύχθηκε κάποιος ιδιαίτερος πολιτισμός, πραγματική ποίηση που αναβλύζει τρυφερότητα, στοργή και ευαισθησία, έχει δώσει η λαϊκή παράδοση για το νανούρισμα των μωρών και των μικρών παιδιών.
Στα νανουρίσματα οι διαφαινόμενες σκέψεις, τα λόγια και οι εκφράσεις ακτινοβολούν μέσα στην απλότητά τους την απέραντη γονική αγάπη και στοργή, την ώρα που οι γονείς νανουρίζουν τους τρυφερούς γόνους.
Με αισθητές παραλλαγές από χώρα σε χώρα και από περιοχή σε περιοχή, τα νανουρίσματα παραμένουν ένας διαχρονικός ύμνος στην τρυφερότητα, στην παιδική αθωότητα και στην δίχως όρια, αιώνια μητρική και πατρική αγάπη...

Eδώ πρέπει να μπει και ένα σύγχρονο Νανούρισμα.
Πιο περίπλοκο, αναφερόμενο στις πολύπλοκες ανθρώπινες σχέσεις αλλά έλκον την καταγωγή του κατ' ευθείαν από την ίδια αρχαία νοοτροπία και τρυφερότητα.

Lullaby
by W. H. Auden

Lay your sleeping head, my love,
Human on my faithless arm;
Time and fevers burn away
Individual beauty from
Thoughtful children, and the grave
Proves the child ephemeral:
But in my arms till break of day
Let the living creature lie,
Mortal, guilty, but to me
The entirely beautiful.

Soul and body have no bounds:
To lovers as they lie upon
Her tolerant enchanted slope
In their ordinary swoon,
Grave the vision Venus sends
Of supernatural sympathy,
Universal love and hope;
While an abstract insight wakes
Among the glaciers and the rocks
The hermit's carnal ecstasy.

Certainty, fidelity
On the stroke of midnight pass
Like vibrations of a bell,
And fashionable madmen raise
Their pedantic boring cry:
Every farthing of the cost,
All the dreaded cards foretell,
Shall be paid, but from this night
Not a whisper, not a thought,
Not a kiss nor look be lost.

Beauty, midnight, vision dies:
Let the winds of dawn that blow
Softly round your dreaming head
Such a day of welcome show
Eye and knocking heart may bless,
Find the mortal world enough;
Noons of dryness find you fed
By the involuntary powers,
Nights of insult let you pass
Watched by every human love.